تحلیل هندسی و جنبشی گسل‌خوردگی عادی جوان در جنوب خاور تبریز

در جنوب خاور تبریز، رسوبات جوان افقی پلیوسن- کواترنری، آتشفشانی-آواری سهند توسط انبوهی از گسل‌های عادی بریده و جابه‌جا شده‌اند. گسل‌های عادی در طول دوره فعالیت خود باعث لغزش لایه‌ها در امتداد صفحه‌های گسلی و چرخش آنها شده‌اند. این گسل‌ها شامل انواع گسل‌های عادی همساز و ناهمساز با ساختار‌های فرابوم و فروبوم، دوبلکس گسلی و ساختارهای مرتبط با گسل‌خوردگی عادی مانند چین‌های کشان گسلی و ساختار تاقدیس‌های فرادیواره‌ای (role over anticlines) هستند. راستای امتداد چیره N-S گسل‌های عادی در خاور منطقه مورد مطالعه به تدریج به طرف باختر به راستای ENE- WSW تغییر می‌یابد. برخی از صفحه‌های گسلی با شیب زیاد و نزدیک به قائم به وجود آمده‌اند به طوری که در اثر کشش زمین‌ساختی، بخش‌هایی رها شده و پایین افتاده است. تغییر شیب صفحه‌های گسلی به دلیل تغییر سختی لایه‌های گسل‌خورده به وجود آمده و چرخش در سامانه گسل‌خوردگی عادی باعث خم شدن لایه‌های افقی بسیار جوان شده و در این چرخش، گسل‌های نوبت بعد وگوه‌های پایین افتاده جدید، محدود به گسل‌های عادی نزدیک به قائم، گسل‌های عادی پیشین را بریده‌اند. در محل برخی از صفحات گسلی، فضاهای قائم در اندازه‌های مختلف ایجاد شده که با نهشته‌های لایه‌های بالایی پر شده‌اند. مشاهده این شواهد و چند مرحله‌ای بودن گسل‌ها نشان می‌دهد که فعالیت زمین‌ساخت کششی در منطقه، همزمان با رسوبگذاری نهشته‌های پلیوسن- کواترنری عمل کرده است. با توجه به برداشت‌های انجام شده، به وجود آمدن این گسل‌ها، تأثیر نیروهای زمین‌ساخت کششی در مقیاس محلی و در ارتباط با حوضه کششی ایجاد شده در releasing zone در اثر حرکت راستا‌لغز راست‌بر گسل تبریز ارزیابی می‌شود.